Chương trình CELLLO sử dụng AI trong đánh giá năng lực và tư vấn hướng nghiệp cho học sinh

Hội thảo nhận được sự quan tâm, chỉ đạo của Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Lê Quân. Thứ trưởng đã gửi thông điệp chúc mừng cùng định hướng phát triển chương trình tới Ban Tổ chức và các đại biểu tham dự. Trong đó ông đánh giá cao nỗ lực của SEAMEO CELLL trong việc chủ động nắm bắt xu thế của thời đại.  Tham dự hội thảo có bà Pintip Iamnirath – Phó Giám đốc Ban Thư ký SEAMEO, bà Lê Thị Mỹ Hà – Giám đốc Trung tâm SEAMEO CELLL, ông Lê Thắng Lợi – Giám đốc Trung tâm, lãnh đạo các Sở Giáo dục và Đào tạo, đại diện các Trung tâm SEAMEO trong khu vực Đông Nam Á, cùng nhiều chuyên gia giáo dục, cán bộ quản lý, đại diện các trường học và tổ chức giáo dục trong và ngoài nước. 

Phát biểu khai mạc, bà Lê Thị Mỹ Hà gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo, Ban Thư ký SEAMEO cùng các đơn vị phối hợp trong và ngoài nước đã đồng hành trong quá trình hình thành và phát triển chương trình. Bà cho biết, CELLLO là sản phẩm hợp tác chiến lược được phát triển trong ba năm, với sự tham gia của đội ngũ chuyên gia giáo dục và công nghệ từ Việt Nam và Singapore. Chương trình hướng tới việc đánh giá năng lực học tập của học sinh các cấp tiểu học, THCS, THPT thông qua bài kiểm tra trên máy tính, phân tích xu hướng năng lực và sở thích nghề nghiệp bằng bộ Phiếu hỏi Holland được điều chỉnh phù hợp với học sinh Việt Nam và khu vực Đông Nam Á. 

Trong khuôn khổ hội thảo, đại diện các đối tác đã giới thiệu chi tiết về cấu trúc, công nghệ AI tích hợp, cùng quy trình triển khai của chương trình CELLLO. Phần thảo luận diễn ra sôi nổi, tập trung vào vai trò của công nghệ trí tuệ nhân tạo trong đổi mới kiểm tra đánh giá, tư vấn hướng nghiệp và phát triển năng lực học sinh trong thời đại số. Theo kế hoạch, từ năm học 2025–2026, chương trình CELLLO sẽ được triển khai trên phạm vi toàn quốc, dành cho học sinh từ lớp 4 đến lớp 12, với hai giai đoạn: Vòng 1 – Đánh giá năng lực và tư vấn hướng nghiệp trực tuyến (từ 20/10 đến 15/12/2025); Vòng 2 – Phỏng vấn và xét trao Giải thưởng CELLLO cho học sinh xuất sắc (tháng 12/2025 – 01/2026). Trong giai đoạn tiếp theo, SEAMEO CELLL dự kiến mở rộng chương trình ra toàn khu vực Đông Nam Á, hướng tới mục tiêu tăng cường hợp tác giáo dục, chia sẻ kinh nghiệm và phát triển kỹ năng thế kỷ XXI cho học sinh khu vực. 

Phát biểu chào mừng hội thảo, ông Lê Thắng Lợi cho biết việc ra đời của CELLLO mang ý nghĩa to lớn trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ. Ông khẳng định: “Trong triết lý giáo dục hiện đại, một nền giáo dục tốt không chỉ dạy kiến thức mà còn phải đánh thức tiềm năng của con người. Tôi tin rằng CELLLO chính là cánh cửa mở ra tương lai đó – nơi học sinh được đánh giá công bằng, khoa học, được định hướng nghề nghiệp phù hợp với năng lực và ước mơ hơn hết, được khơi dậy niềm tin rằng mỗi cá nhân đều có thể phát triển không ngừng nếu biết học tập suốt đời.” Ông nhấn mạnh rằng Trung tâm không chỉ là cơ quan phối hợp truyền thông mà còn là đơn vị kết nối, hỗ trợ triển khai CELLLO đến các địa phương. Trung tâm sẽ phối hợp chặt chẽ với SEAMEO CELLL, Viện Khảo thí và Đánh giá Chất lượng Giáo dục cùng các đối tác trong và ngoài nước để triển khai chương trình một cách đồng bộ. 

Theo báo cáo của Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) công bố năm 2020, mỗi năm khoảng 30% sinh viên ĐH trên toàn cầu đã bỏ học hoặc chuyển ngành trong hai năm đầu. Tương tự, tại Việt Nam, hằng năm từ 25-30% sinh viên ĐH năm nhất và năm hai bỏ học hoặc chuyển ngành, và 20-25% học sinh trường nghề nghỉ học sau năm học đầu tiên, theo một số nghiên cứu trong nước.

Từ thực tế nêu trên, những năm gần đây Việt Nam tăng tốc công tác hướng nghiệp và phân luồng, nổi bật là đưa hoạt động trải nghiệm - hướng nghiệp thành môn học giảng dạy ở bậc THCS và THPT. Tuy nhiên, chưa có nhiều công cụ giúp người học khám phá được sở thích, xu hướng nghề nghiệp và chương trình CELLLO được thiết kế nhằm "lấp" khoảng hở này, theo tiến sĩ Hồng.

PGS Sim Soo Kheng, Giám đốc Trung tâm đổi mới học tập và môi trường làm việc tại Viện Học tập suốt đời (ĐH Khoa học xã hội Singapore), nhận định lĩnh vực tư vấn hướng nghiệp ngày càng trở nên quan trọng, nhất là trong bối cảnh công nghệ phát triển và suốt cuộc đời làm việc con người có thể trải qua ba hoặc bốn lần thay đổi nghề nghiệp, theo một số nghiên cứu.

"Công tác tư vấn hướng nghiệp từ trước đến nay luôn đòi hỏi nhiều nhân lực, thời gian, do thường phải hoạt động theo hình thức 1:1. Nhưng nếu tận dụng AI, chúng ta có thể rút ngắn thời gian học sinh được tiếp cận với các dịch vụ tư vấn hướng nghiệp. Đây là tín hiệu đáng mừng", bà Kheng chia sẻ.